Književnost i dramska umetnost kroz „Karavan” među srpskim društvima u Sloveniji

Književnost i dramska umetnost kroz „Karavan” među srpskim društvima u Sloveniji

Primarna djelatnost SKD „Petar Kočić” Kranj je područje literarne i dramske djelatnosti. Društvo je od samog osnivanja preko svojih sekcija (Literarne i Teatra David) tu djelatnost opredijelilo za svoju primarnu djelatnost. To zbog toga jer smo primijetili da se većina srpskih udruženja u Sloveniji uglavnom bavi tradicionalnom kulturom (igrama i pjevanjem). Sigurno da ta aktivnost doprinosi očuvanju tradicije i običaja. Međutim, poznato je da jezik i pismo imaju presudnu ulogu u očuvanju kulture i identiteta jedne manjinske zajednice u rasijanju, kao i naroda. U matici postoje brojne institucije, a tu je na prvom mjestu sistemsko obrazovanje, kao i brojne druge kulturne i obrazovne i naučne  institucije, sistem informisanja, neposredno doprinose očuvanju kulturnoga i sveobuhvatnog identiteta naroda.

U dijaspori je okruženje manjinskih etičkih grupa i zajednica to koje neposredno utiče na asimilaciju i predstavljaju izolaciju tih grupa. Mora se napomenuti da je to izrazito u manjim i rastrešenim grupama i sredinama izrazitije. Čak je važno u kakvoj grupi jezika žive te naše manjine u rasijanju. Razlika je u državi gdje se govori romanski ili engleski jezik ili u zemlji kao što je slučaj u Sloveniji gde se govori slovenački jezik. U takvom okruženju ima dosta sličnosti, ali u takvim uslovima asimilacija ima veći uticaj.

Vrijedno je napomenuti da je problem srpske zajednice u Sloveniji što je ona nova kategorija i da je živjela prije u zajedničkoj državi. Njeno organizovanje počinje od 1991, kada je postala dijaspora i odvojena od matice Srbije, a koja je posle 1991. preživjela velike promjene, iskušenja, sankcije i objektivno nije mogla niz godina da se posveti novom rasijanju. Organizovanje Srba u Sloveniji u društva išlo je spontano i kao što je već napomenuto bavilo se uskim sadržajem kulture.

Napredak je bio u stvaranju Saveza srpskih društava Slovenije, gdje je koordinacija među društvima unaprijedila sadržaj rada i prepoznatljivost, gdje se došlo do brojnih kulturnih i informativnih projekata i programa. Nisu razvijane institucije naše zajednice, pratile su poteškoće, sputavanje, osnivanje novih udruženja, čak tri krovne organizacije, što i danas predstavlja problem gdje zajednica trpi i po mnogim strateškim pitanjima stoji se u mjestu. Može se priznati da je čak više energije i finansijske podrške više puta uloženo u razjedinjavanje i rušenje već godinama i decenijama postignutog nego za pomoć da se  podrže programi i projekti, stvore nove institucije i uslovi.

Ocjenom stanja i traženja novih puteva da se osmisli kvalitetniji rad organizovanih društava i SSDS nastali su neki programi i projekti. Tako je kroz djelovanje pomenutih sekcija ovoga društva i uz podršku drugih srpskih društava i krovne organizacije nastao prije tri godine projekat „Karavan književnosti i dramske umetnosti”. Taj projekat je u posljednje četiri godine podržavalo Ministarstvo spoljnih poslova Republike Srbije – Uprava za saradnju s dijasporom i Srbima u  regionu. Još prije tri godine u nekoliko društava projekat je bio prihvaćen i postao prepoznatljiv. Napredak je bio i u tome što se i veći broj pojedinaca iz većeg broja društava, kao i samostalni stvaraoci, uključili u rad ove dvije sekcije društva. Samo sekcija književnika povezuje iz cijele Slovenije preko dvadeset pojedinaca, a oni stvaraju na srpskom jeziku. Isto tako dramska sekcija je od male sedmočlane grupe narasla, tako da danas povezuje preko dvadeset pojedinaca.

Već smo u prethodnom broju Mostova predstavili neke aktivnosti do novembra 2019. Kada smo u prethodnom broju pozvali društva na saradnju, nismo dugo čekali i čak osam društava je izrazilo spremnost za saradnju u projektu, kao i organizovanju gostovanja u njihovim sredinama. Pomenuti projekat trajaće do kraja januara 2020, vjerujem da ćemo uspjeti ispuniti obećanja i pozive.

Neke od proteklih aktivnosti „Karavana” među srpskim društvima u Sloveniji su:

Promocija knjige autora dr Vase Predojevića u Beogradu

Poznati pisac u Sloveniji, a i van granica,  dr Vaso Predojević je na poziv Kuće Đure Jakšića iz Beograda 26. oktobra 2019. predstavio svoju jedanaestu knjigu „Podgrmečki spomenar”. Publika i stručna kritika veoma su pohvalno prihvatili knjigu autora. Iskorišćena je prilika da se s grupom iz Slovenije koja je bila na promociji posjeti i Beogradski sajam knjiga. I to je rezultat povezivanja ljudi od pisane reči u Sloveniji što čini taj dio stvaralaštva uspješnijim.

11. susreti srpskih književnika u Sloveniji

Svake godine u decembru održavaju se u Kranju književni susreti u organizaciji SKD „Petar Kočić”, odnosno njegove sekcije srpskih književnika i „Teatra David”, koji učestvuje u programu. Na susretu je bilo jedanaest književnika: Smiljana Kondić, dr Vaso Predojević, Radoslav Milanović, Marinko Jagodić Maki…  i gošća Ana Juvant, koji pišu na srpskom jeziku, a od tri pojedinca predstavljena su ostvarenja iz ove godine. Pored dr Vase Predojevića, predstavljena je nova knjiga, roman Jordana Stavrova, a Marinko Jagodić Maki, predstavio je svoj roman „Poljubac neba”, koji je ove godine uspješno preveden na slovenački jezik. Pored navedenih u programu su učestvovali i Ostoja Šobot, Dušan Jovanović, Krstan Šućur, koji je povezivao program i mladi guslar David Radišić koji je otpjevao dvije srpske epske pjesme.

U nastavku rada susreta književnika  pojedinci su recitovali svoju poeziju, čitana je proza i tekstovi  iz romana. Članovi „Teatra David” izveli su nekoliko tačaka monodrame i skečeva, a muzička pratnja iz Udruženja guslara Slovenije uspešno je popunjavala program. Mnogi posjetioci iz srpskih društava oduševljeno su pozdravljali učesnike u programu.

Domaćin SKD „Petar Kočić” priredilo je zakusku za sve posjetioce i članove društva, koji su dobili i kalendare, upućene su i čestitke za srećnu novu 2020. godinu.

podijelite sadržaj: