REPORTAŽA: Srbi iz Slovenije posjetili fruškogorske manastire
Srpsko kulturno društvo Sava iz Hrastnika je organizovalo pokloničko putovanje i posjetu Fruškogorskim manastirima. Članovima društva su se pridružili vernici iz Zasavja, Velenja i Sevnice.
Odlazak je bio iz Hrastnika u četvrtak, 03.10.2019 u 23.časa. Putovanje je bilo u prelepom raspoloženju, tako da nije bilo spavanja. Sve je teklo po planu, nije bilo čekanja i zapleta na granicama.
U petak ujutru, kao što smo i planirali doputvali smo tačno u 6 sati i 30 minuta u Vrdnik. Odmah po dolasku smo se uputili u enski manastir Vrdnik, poznat i kao Mala Ravanica, jedan je od najznačajnijih manastira na Fruškoj gori. Manastir Ravanica u Vrdniku je nadaleko čuven po Vidovdanskom saboru koji se svake godine u njemu održava 28. juna, u znak sjećanja na Kosovski boj u kome je, pored ostalih stradao i srpski knez Lazar Hrebeljanović, čije su se svete mošti svojevremeno nalazile u ovom manastiru. Manastir se prvi put pominje u turskim spisima tokom 16. veka, ali kao posed koji nije mogao da obezbedi davanje, pa se zato smatra da je manastir Vrdnik u to doba zapusteo.
Krajem 17. veka, tačnije 1697.godine, bežeći iz Sent Andreje prema Sremu u fruškogorski manastir Vrdnik dolaze monasi, koji su predhodno pobegli iz manastira Ravanica kod Ćuprije, a sa sobom dnose i mošti Svetog kneza Lazara.
Monasi obnavljaju Svetinju, a manastir Vrdnik dobija i naziv Ravanica, po kojem ga i danas znaju. Videli smo glavnu manastirsku crkvu koja je sazidana u početku 19. veka, u periodu između 1801. i 1810. godine. U crkvu je tom prilikom sazidan i četverospratni zvonik, a 1811. godine kada je i crkva osvećena, na praznik Vidovdan su prenete mošti Svetog kneza Lazara u novu crkvu.
Ova fruškogorska Svetinja i danas čuva kivot u kome su se nalaze Svete mošti, kao i rebro Svetog kneza Lazara. Pored toga, u manastiru se čuvaju i mošti Svete Velikomučenice Anastasije, koje potiču iz 3. veka, kao i brojne svetinje sa Hristovog groba. Manastirski kompleks uz glavnu crkvu posvećenu Vaznesenju Gospodnjem čine i dve kapele kao i konaci. U severnom krilu konaka se nalazi kapela posvećena Svetom Savi, dok se na izvoru nalazi kapela posvećena Svetom caru Konstatinu i carici Jeleni. Svi smo bili zadivljeni nad ovom Svetinjom. Nastavili smo naše pokloničko putovanje prema veliki Svetinji manstiru Jazak.
Jazak je ženski manastir, pripada Eparhiji sremskoj Srpske pravoslavne crkve. Izgrađen je 1736. godine. Pozicioniran na završetku male kotline, između dva proplanka na južnoj padini Fruške gore. Po predanju podigao ga je despot Jovan Branković krajem XV veka.
Tokom Velike seobe Srba mošti Uroša Nejakog prenete su iz Nerodmilja u stari Jazak. Zahvaljujući ovom činu, manastir je počeo da uživa veliki ugled, što je doprinelo i građenju i novog i većeg manastira u XVIII veku i to ga čini »najmlađim« na Fruškoj gori. Posvećen je Svetoj Trojici. Barok i blagi uticaji islamske arhitekture na fasadi su učinili ovaj manastir svojevrsnim na Fruškoj gori. Brez daha nas je ostavio bogati ikonostas.
Više puta su mošti cara Uroša premeštane iz Jazka, da bi 2001 .godine bile ponovo vraćene. Tu je i deo moštiju Svete Anastasije Rimljanke. U dvorištu manastira se nalazi izvor koji je posvećen istoimenoj svetici.
Mi smo nastavili naše pokloničko putovanje do manastira Velika Remeta. Po predanju, osnovao ga je kralj Dragutin, kada je u lovu pao sa konja i ostao trajno hrom predao vlast svom bratu Milutinu. Manastir Velika Remeta je jedan najstarijih od 16 fruškogorskih manastira. Manastir je posvećen svetom Dimitriju, a u njegovom sastavu se nalazi i crkva posvećena ovom svecu. U okviru manastira se nalazi i dve kapele: Svetog Jovana Krstitelja iz 18. veka i Uspenja Presvete Bogorodice iz 1970. Barokni zvonik sa kapelom posvećen je rođenju svetog Jovana PRETEČE (Svetog Jovana Krstitelja), pridodat je 1735. i spada u najviše zvonike (38,6m) u Sremu.
Velika Remeta je obnovljena 1982. godine, to je ženski je manastir. Starešina manastira je arhimandit Stefan Vučković. Manastir poseduje mali muzej stare srpske muzike. Našu pažnju je privuklo Etno selo pored manastira, replika VITLEJEMSKE PEĆINE sa crkvom iznad i rajski vrt.
Sledeći dan smo posjetili Patrijaršiju u Sremskim Karlovcima. Karlovačka patrijaršija je bila pomjesna autokefalna crkva od 1848. do 1920. godine. Nastala je uzdizanjem Karlovačke mitropolije na rang patrijaršije. Postojala je do ujedinjenja u SPC 1920.godine. Patrijaršijski dvor je jedna od najvelelepnijih građevina u Sremskim Karlovcima je dvor (boravište) vladike sremskog, a do 1930. godine i Patrijarha srpskog.
Posjetili smo i eparhijsko Sabornu crkvu Svetog Nikole, koja u Sremskim Krlovcima spada u red najvažnijih hramova Srpske Pravoslavne crkve. Ima ogroman značaj za srpstvo.Hram ima i veliki kulturno-istorijski značaj,jer su u njoj pored Fresaka i slika Paje Jovanovića nalaze idve relikvije-čudotvorna ikona Presvete Bogorodice Bezdinske.
Usvim tim prelepim manastirima nahranili smo naše duše i sa jednim neopisivim osjećajima vratili se našim domovima u Sloveniju.
Slavica TRIPUNOVIĆ, SKD SAVA HRASTNIK
